Αρχαιολογική έρευνα στην Ιθάκη:
Οι πρώτες ανασκαφές και η απώλεια θησαυρών
Ο William Gell θεωρείται πρωτοπόρος στην αρχαιολογική μελέτη της Ιθάκης, ξεκινώντας το επιστημονικό του έργο το 1806. Ωστόσο, δεν πραγματοποίησε συστηματικές ανασκαφές. Δυστυχώς, άλλοι πρώτοι «αρχαιολόγοι» δεν ήταν το ίδιο υπεύθυνοι. Ατομα όπως οι Leake, de Bosset, Lee και Guitera διεξήγαγαν παράνομες ανασκαφές και λεηλάτησαν αρχαιότητες. Αυτές οι δραστηριότητες είχαν ως αποτέλεσμα την απώλεια ανεκτίμητων αντικειμένων από την Ιθάκη, τα οποία σήμερα βρίσκονται διάσπαρτα σε μουσεία και ιδιωτικές συλλογές στην Ευρώπη.
Συστηματικές ανασκαφές και πολύτιμα ευρήματα
Μετά την ένωση της Ιθάκης με την Ελλάδα το 1864, άρχισαν οι επίσημες ανασκαφές. Ο Heinrich Schliemann ήταν ο πρώτος που τις οργάνωσε συστηματικά (1868 και 1878). Αυτές οι προσπάθειες, μαζί με εκείνες άλλων αρχαιολόγων μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, έφεραν στο φως μια ποικιλία συναρπαστικών αντικειμένων, ορισμένα από τα οποία σήμερα φιλοξενούνται στα μουσεία της Ιθάκης και στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.
Σημαντικές τοποθεσίες και ευρήματα
- Λόφος Πιλικάτα (1930): Ο Heurtley αποκάλυψε στοιχεία κατοίκησης ήδη από τη νεολιθική περίοδο. Ένας περιμετρικός τοίχος, θεμέλια κτιρίων, μυκηναϊκοί τάφοι και διάφορα αντικείμενα υποδείκνυαν τη συνεχή κατοίκηση και τη σημασία της περιοχής.
- Σπήλαιο του Λοΐζου (Πόλη Σταυρού): Ο βοηθός του Heurtley, Benton, ανέσκαψε αυτό το σπήλαιο, αποδεικνύοντας ότι ήταν τόπος λατρείας από το 2500 π.Χ. έως τον 1ο αιώνα μ.Χ. Τα ευρήματα περιλάμβαναν απεικονίσεις θεών, νυμφών, ακόμη και μια πήλινη μάσκα με το όνομα «Οδυσσέας», συνδέοντας περαιτέρω το νησί με το έπος του Ομήρου.
- Aetos Area (1930s): Οι ανασκαφές του Heurtley αποκάλυψαν ερείπια κτιρίων, αρχαίους ναούς, αντικείμενα καθημερινής χρήσης και κορινθιακά αφιερώματα που χρονολογούνται από τον 9ο έως τον 7ο αιώνα π.Χ. Επιπλέον, εννέα διαφορετικοί τύποι νομισμάτων από τον 4ο και τον 3ο αιώνα π.Χ. αναφέρονταν στην Ιθάκη, τον Οδυσσέα και διάφορες θεότητες.
Περιορισμένη δραστηριότητα και εναπομένουσες προοπτικές
Μετά τη δεκαετία του 1930, οι ανασκαφές έγιναν λιγότερο συχνές, χωρίς σημαντικές ανακαλύψεις. Παρ’ όλα αυτά, οι έρευνες υποδεικνύουν πάνω από 6.000 χρόνια συνεχούς πολιτισμού στην Ιθάκη. Ο κύριος οικισμός μετατοπίστηκε από τη βόρεια χερσόνησο γύρω από τα Πιλικάτα στην περιοχή του Αετού (Αλαλκομενή). Ερείπια της ρωμαϊκής εποχής και παλαιότερα έχουν επίσης βρεθεί στο Βαθύ και στη νότια Ιθάκη. Το αρχαιολογικό δυναμικό του νησιού παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτο, με πολλούς θησαυρούς και μυστικά που περιμένουν να ανακαλυφθούν.
Πηγές
- Ithaca Then and Now- Spyros Dendrinos Publications, Spyros H. Dendrinos – Alekos F. Kallinikos
- ΟΜΗΡΟΣ ΚΑΙ ΟΔΥΣΣΕΑΣ, Εκδόσεις Σπύρος Δενδρινός
- Φωτογραφίες από: Friends of Homer, ithacanews, Chrisostomos Tsindilas, Tilemahos Markantonis