Μοιρολόγια
Γράφτηκε από τον Ithacorama Portal on 24.10.13.Εδώ, έντονα φαίνεται η δίψα για ζωή γιατί το Θιακό μοιρολόι δεν είναι τραγούδι θανάτου αλλά τραγούδι ζωής.
Ο λαϊκός ποιητής δεν υποκύπτει στο θάνατο ούτε αναφέρεται στη μεταθανάτιο ζωή, απ’ αυτή την άποψη φαίνεται απροσάρμοστα με τα χριστιανικά πρότυπα. Ο χάρος είναι πάντα άπονος, κακός, ύπουλος και απάνθρωπος. Στα θιακά μοιρολόγια δεν υπάρχουν τα καζάνια της κόλασης ούτε τα ολόλευκα συννεφάκια του παραδείσου.
«Ο χάρος είν' αδικητής, είναι κρυφός κουρσάρος
Όλο τσι νύχτες περβατεί, όλο το5 αυγές κουρσεύει
όθε περάσει αττοβραδύς, τ’ αποταχιά θα κλαίνε.
Και νάτονε που πρόβολε τσι κάμπους καβελάρης
και παίρνει νιους απ’ τα μαλλιά και νιες απ’τσι πλεξίδες
παίρνει και τα μικρά παιδιά στη σέλλα του αλόγου.»
«Γι' ακούτε τι διαλάλησε του μαύρου χάρου η μάνα:
Γυναίκες κρύψτε το' άντρες σας, μανάδες τα παιδιά σας
κι εβγήκε ο γυιος μου παγανιά, βγήκε κρυφός κουρσάρος
κι όλο τσι νύχτες πρεβατεί κι όλο το’ αυγές κουρσεύει.»
«Νάταν ο χάρος άνθρωπος νατόνε κουβεντιάσω
να σκύψω στα ποδάρια του μετάνοιες να του κάνω
να κάνει κρίση γι' ορφανές και μερδικό τσι μάνες
μην ήθελε και σπλαχνιστεί...»
«...κι α δε μας ήθε σπλαχνιστεί το έβανα στη κρίση
κι έβανα μάνες μάρτυρες και τα’ αδελφές κριτάδες
χηράδες και μικρά ορφανά και κάμανε τη κρίση.»
«Η γης πρέπει να χαίρεται, πρέπει να καμαρώνει
πρέπει να ντύεται τσόχινα και να φορεί βελούδα
που τρώει νιούς με τ’ άρματα και νιές μελεμετένιες.»
«Για συνταχτείτε αδελφές, για συνταχτείτε μάνες
να κλάψουμε, να κλάψουμε, όσο κι αν ημπορούμε
να μάσουμε τα δάκρυα, να σύρουμε ποτάμια,
το ’να να πάει στη ξενητιά, τ' άλλο στον κάτω κόσμο
να ξουριστούν οι άξουροι, να πιουν οι διψασμένοι
και να Λουστούν οι λυγερές, που λείπουν απ' τα σπίτια.»
«Πολλά καλά που κάνει ο Θεός κι ένα καλό δεν κάνει,
γιοφύρι μες τη Θάλασσα, σκάλα στον κάτω κόσμο,
να κατεβαίνουν οι αδελφές, να κατεβαίνουν μάνες,
οι μάνες με τη ζάχαρη, οι αδελφές με μόσχο
γυναίκες των καλών αντρών με μήλο, με κυδώνι,
η ζάχαρη για τα παιδιά κι ο μόσχος για τσι νέους
κι εκειό το μοσχοκύδωνο για βαριαρρωστημένους.»
«Το χάρο παρακάλεσα μια χάρη να μου κάμει
να μου χαρίσει τα κλειδιά να μπω στο κάτω κόσμο.
Κοι κείνος μ’ αποκρίθηκε σα μύριος χαροκόπος:
-Βαριά χάρη μου ζήτησες καημένη να σου κάμω,
να σου χαρίσω τα κλειδιά να ιδείς τον κάτω κόσμο.
Θα ιδείς τσι νιους και θα σκιαχτείς, τσι νιες και θα λαμπάξεις,
θα ιδείς τσι κουτσοκέφαλους να κόψεις το δικό σου.
Και πήγε και μου τάδωκε, κάθε μη μου τα δώκει!
Κι έβαλα το κεφάλι μου κι είδα τον κάτω κόσμο
κι είδα τσι νιους ξερμάτωτους, τσι νιες χωρίς πλεξίδες
κι είδα και τα μικρά παιδιά σα μήλα μαραμένα,
κι είδα καλές νοικοκυρές σαν πόρτες γκρεμισμένες.»
«Εδώ σε τούτη τη χαρα, σε τούτονε το γάμο,
πώς 6ε βαρούνε τα βιολιά, δεν παίζουνε παιγνίδια,
πώς δεν ξουρίζουν το γαμπρό, δε λούζουνε τη νύφη,
και πώς δε μπαιζοβγαίνανε κοπέλες με το δίσκο,
παρ'βλέπω μάνες ξέπλεγες, βλέπω αδελφές καημένες,
βλέπω νάχουνε το γαμπρό σε πάγκο ξαπλωμένο;
Έχα- σ ο νιος τα νειάτα του κι η via το ριζικό της.»
«Ποιος ήταν κειος που σόφερε τέτοιο κακό χαμπάρι;
Είχε ποδάρια στάθηκε και χείλια και σου τόπε
και στόμα και στο μίλησε και σούπε τέτοιο λόγο;
Σούπε πως επαντρεύτηκε, σούπε π’ αρραβωνιάστει;
Κι αδά στη πόρτα στάθηκε τη νύφη να σου φέρει;
Σούπε το πώς απέθανε στσι ξενηπάς τα μέρη.
Ξένοι τόνε σαβάνωσαν, ξένοι τόνε κηδεύαν.»
«Σήμερ* ανοίγει η μαύρη γης κι ανοιγ’ ο κάτου κόσμος.
Τρέχουν οι μάνες με χαρές κι οι αδελφές με γέλια,
που πάει γιατρός, καλός γιατρός κάτω στον κάτου κόσμο,
να θεραπεύει τσ' ασθενείς να γαίνει λαβωμένους.
Δεν είναι κρίμα κι άδικο κι απ' το Θεό αμαρτία
τέτοιο κορμί ξευγενικό, κεφάλι προκομένο
στη γης να τον πιθώσουνε χώμα να τόνε φάει;
Του πρέπει κάσα ολόχρυση και κάσα κρουσταλλένια
να παν να τον πιθώσουνε μέσα στο σταυροδρόμι,
να θεραπεύει το ασθενείς, τσι βαρειαρρωστησμένους.
Κι αυτά τα χέρια τα χρυσά στη γης να μην τα πάρεις.
Αφ’ των φτωχών να χαίρονται, χήρας να καμαρώσει
αφ' το σε μερικά ορφανά να παν να ζουν με δαύτα.»
-
Πληροφορίες:
-Ιθάκη Τότε και Τώρα- Εκδσεις Σπύρος Δενδρινός, Σπύρος Χ. Δενδρινός - Αλέκος Φ. Καλλίνικος
-Ιστορικά και Λαογραφικά Ανάλεκτα της Ιθάκης - Ανδρέα Λ. Αναγνωστάτου
-Θιάκά Μοιρολόγια (Ημερολόγιο Ιθάκης, 1929)